Einstein'ın 1915 yılında, yani bundan tam 101 yıl önce, Genel Relativite (İzafiyet) Teorisi'ni yazarken olması gerektiğini ortaya sürdüğü (fakat fiziksel varlığını kanıtlanmanın hiç mümkün olmayabileceğini belirttiği) kütle çekim dalgalarının varlığı geçtiğimiz gün itibarı ile kanıtlandı.
konuya yabancı olanlar için kısa bir açıklama yapmak gerekirse;
Kütle Çekim Dalgaları
Einstein'ın İzafiyet Teoremi'nde yer alan kuramlardan birisi tüm evrenin yerçekimi dalgalarıyla kaplı olduğu. Bu dalgaların çıkış sebebi ise uzay zaman dört boyutlusunda oluşan kırışıklıkların kaynaktan dışarıya doğru yayılması. Şöyle ki, uzayda herhangi bir bölgedeki yerçekimi ani bir olay sonucu değişirse (örn. karadeliklerin çarpışması) o bölgeden uzaya ışık hızıyla yerçekimi enerjisi dalgaları yayılıyor ve bu dalgalar uzayda yol alırken geçtikleri yerleri geriyor veya sıkıştırıyor.
Einstein'a göre, tespit edilebilir kütle çekim dalgalarının kaynakları arasında beyaz cüceler, nötron yıldızları veya siyah delik içeren çift yıldız sistemleri bulunuyor. İşte uzaydaki bu ve benzeri cisimler, kütlelerinin büyüklüğü ile doğru orantılı olarak o denli çok çekim kuvvetine sahipler. Bu çekim kuvveti ise uzay-zamanın üst üste geçmiş, genişleyip büyüyebilen katmanlarından oluşuyor ve zamanı bükebiliyor.
Bu keşif ne işe yarayacak?
Keşfi yapan Ligo İşbirliği adlı uluslararası ekip, gözlemlerinin astronomide çığır açacağını ve nihayetinde Büyük Patlama'yı anlamamıza yardımcı olacağını söylüyor.
Çünkü yerçekimi dalgalarının ilk olarak evrenin oluştuğu anda meydana geldikleri ve hala uzayda dolaştıkları tahmin ediliyor.
Kara delikler konusunda uzman olan Hawking, "Yerçekimi dalgaları, evrene bakmanın yepyeni bir yolunu sunacak bize. Onları saptayabilir olmamız, astronomide devrim yaratabilir." dedi ve ekledi:
"Einstein'ın İzafiyet Teorisi'ni sınamanın yanı sıra, evrenin tarihi boyunca oluşmuş tüm kara delikleri görmeyi umabiliriz. Hatta Büyük Patlama sırasındaki evrenden kalıntıları bile görmek mümkün olabilir."
Kütle çekim dalgalarının kaynağında ise dünyamızdan 1.3 milyar ışık yılı uzaklıkta bulunan iki kara deliğin çarpışıp birleşmesi yer alıyor. Yani diğer bir deyişle, bizim bugün keşfettiğimiz bu çarpışma aslında bizim zamanımıza göre bundan tam 1.3 milyar yıl önce gerçekleşti.
Bu kara deliklerin her birinin 30 güneş kütlesinde olduğunu belirten LIGO astrofizikçilerinden Eric Thrane'e göre bu çarpışma evrende şimdiye kaydedilen en şiddetli olayken, kara deliklerin bu büyüklüğüne rağmen ses yoluyla gözlemlenen dalgaların aşırı küçük oluşu ise kütle çekim dalgalarının belirlenmesinin ne derece zor bir iş olduğunu kanıtlıyor.
0 yorum:
Yorum Gönder